^
özevren

Araştırma Geliştirmenin (AR - GE) Önemi

C. Sarıcan

Hayvan yetiştiriciliğinde AR-GE üzerinde durulması, hazırlanacak yol planında, işletmenin olmazsa olmaz görevlerinden önemli bir bölümü olmalıdır.

Konuya adım adım bir açıklık getirmek, AR-GE’nin her sektörde ne kadar gerekli olduğunu ortaya koyacaktır.

Yetiştirme Denince Ne Anlıyoruz?*

  1. Genotip ve Fenotip
  2. Hayvan Yetiştirme ve Döl Verimi

 

1. Genotip ve Fenotip

a. Fenotip görülür; daha doğrusu bir özelliğin ölçülebilen değeridir.

b. Genotip ise fenotipin oluşmasında önemli etkisi olan genetik yapıdır.

c. Kantitatif özelliklere çeşitli genlerin ve çevrenin etkisi vardır.

* B. Fürst - Waltl, C. Fürst 2013, Zuchtwertschaetzung das neue Handwerkzeug für Schafzüchter, Int. Bio-Schaf und Bio-Ziegen Tagung, 11.12.2013

 

2.Hayvan Yetiştirme ve Döl Verimi

a. Yetiştirme planlanan amaca (hedefe) ulaşmak için genetik yapının değiştirilmesinde çeşitli önlemlerin alınmasıdır.

b. Yetiştiricilik açısından önemli olan gelecek jenerasyona ne aktarılabileceğidir.

c. Önlemlerin sistematik takibindeki farklılık yetiştirme programını belirler.

3. Yetiştirme Programı

 

4. Yetiştirme Hedefi

a. Yetiştirmede hangi özellikler üzerinde çalışılmalıdır?

b. Gelecek jenerasyonda hangi verim düzeyinde durulmalıdır?

c. Ancak hedefe ulaştırıcı verim ve fonksiyonel özellikler üzerinde uzun süreli durulursa başarıya ulaşılır.

 

5. Verim Kontrolü

a. Yetiştirme hedefinde istenen verimler kontrol edilmelidir.

b. Yetiştirme hedefindeki özellikler ölçülebilir olmalıdır.

6. Damızlık Değer Tahmini

a. Genetik yapı durum değerlendirmesi için, sadece verim kontrolleri yeterli değildir.

b. Verim = Genetik + Çevre

- Çeşitli çevre koşullarında çok döl, yavruların ortalama verimi için genetik yetenek için bir veridir.

- Az döl, tahminde yanılma göstergesidir.

7. Damızlık Değeri Tahmini

a. Damızlık Değeri: Bir hayvanın etkili kalıtsal yeteneklerinin döllerindeki ortalamasıdır.

b. Damızlık Değer, tahmini ön görüler kriterler bakımından geleceğin ebeveyn hayvanlarının seçiminde kullanılmak üzere yapılan sıralamadır.

8. Damızlık Değer Tahmininde Prensip ve Görev

a. Genetik = Verim - Çevre

b. Genetik ve çevre etkilerinin hesaplanarak kesin ayrımı,

c. Aynı akrabalık derecesinde olan hayvanların verimlerinin optimal aynı seviyede olması,

d.  Damızlık değeri kesin fiks bir büyüklükte değildir. (Referans popülasyona bağlıdır.)

e. Damızlık Değeri doğal birimler olarak ifade edilmez (Örneğin kg süt, günlük canlı ağırlık artısı vs..)

f. Damızlık Değeri göreceli bir değerdir. (Örneğin j. orta 100, standart sapma 12) Karşılaştırmayı kolaylaştırır. Değişen değerdir, tüm hayvanlar aynı değerde değildir örneğin yıllara göre gruplar arasında farklılık söz konusudur.

YETİŞTİRME PROGRAMINDA SELEKSİYON VE ÇİFTLEŞTİRME

- Seleksiyon: Gelecek jenerasyonun ebeveyn hayvanlarını seçmedir. Böylece yetiştirme hedefine ulaşmada iyileştirmenin en etkili yoludur.

- Temel genetik iyileştirme yapısı birden fazla özelliğin aynı zamanda iyileştirilmesine olanak sağlar.

- Çiftleştirme: Akrabalı yetiştirmeyi önleyecek bir çiftleştirme programı uygulaması ile yetiştirme programı başarısı garanti altına alınır.

özevren