Sürüde Son Atamama Sorunu, Alınacak Önlemlerle En Aza İndirilebilir
C. Sarıcan
Süt sığır yetiştiricilerinin önemli bir sorunu da doğumu takiben sonun atılamaması ve gerçekleşmeyen gebeliklerdir. Genital organlarda meydana gelen enfeksiyonlara toksit etkisinden dolayı ineklerin reaksiyonu genellikle ateşlenmedir. Prostaglandin preparatları uygulanması sonucu veya hayvan kendisi sonu atamadığında bir veteriner hekime başvurulması gerekir. Bu durum da süt veriminin istenilen düzeye çıkamamasına neden olur. Ekstrem durumlarda tüm laktasyon aksar, döl verimi aksaklıkları iki buzağılama aralığını uzatır, Düşük laktasyon verimi ekonomik kayıplara yol açtığı gibi tohumlama masraflarını da yükseltir. En kötüsü başarısız uğraşların sonunda , istemiyerek hayvanı kesmek zorunda kalırız. Son atamamalarının önlenmesinde sihirli değnek yoktur. Çevre koşulları mineral ve vitaminler dahil olmak üzere besin madde ihtiyaçlarının karşılanıp karşılanmadığı yanında genetik yapı da son atamamanın nedenleri arasındadır.
NASIL ÖNLEYEBİLİRİZ:
Yukarıda açıklanan durumlara rağmen süt hayvancılığı yapan işletmelerde alınacak bir seri önlemlerle sürüde son atamama önemli oranda azaltılabilir.
Alınacak önlemler ağıda sıralanmıştır:
- Stres önlenmelidir. Çünkü stres Cortisol salgısını yükseltir.
- Kötü barınak koşulları
- Barınakların haddinden fazla doldurulması
- Rahat,temiz,kuru barınak ile inekleri dinlendiren koşullar sağlanmalıdır.
- Geçiş dönemi yemlemesinin uygun yapılması süt hummasını önler (Kalsiyumca fakir-Anionik tuzlar)
- İmmun sistemin dengelenmesi için doğuma 14 gün kala başlamak üzere günde inek başı 1000 mg E vitamini ihtiyacı karşılanmalıdır. Doğuma 30 gün kala ve doğumdan 1 hafta sonra olmak üzere 3000 mg vit enjeksiyonu da yeterlidir.
- İhtiyacın altında selenyumdan kaçınılmalıdır. Tüm laktasyon ve kuru dönemde 0,3 mg/kg yem kuru maddesindeki miktar garanti altına alınmalıdır.
- Aşırı demir yüklenmesinden kaçınılmalıdır. Çünkü demir (Fe)çeşitli iz elementlerin özellikle selenyumun resorpsiyonunu engeller. Bu nedenle rasyonun ve içme suyunun demir içeriği kontrol edilmelidir.
- Kimi iz elementlerin kuru dönemde temini garanti altına alınmalıdır.-Bakır (Cu) 15mg/kg KM (Kuru madde),-Çinko (Zn) 50mg/kg KM.
- İz elementlerin rasyonda bulunma şekli de önemlidir. Oksit form , sülfat formuna göre sindirimi daha güçtür.Mümkünse organik bağlı formları tercih edilmelidir.
- Geçit döneminde rasyonun enerji içeriği doğumdan 18 gün önce 6,5- 6.8 MJ NEL/kg KM olacak şekilde düzenlenmelidir.
- İkiz doğuracak ineklerde geçiş dönemi yemlemesi doğumdan 3 hafta önce değil 5-6 hafta önce başlanmalıdır.
- Kuru ve geçit dönemi yemlemesinde aşırı ağırlık artışı ve yağlanmadan sakınılmalı vücut kondisyon skoru (BCS=BODY CONDİTİON SCORE) 4,0 den aşağı olmalıdır.
